Merhaba sevgili okur,
“Yediemin ücreti ne kadar?” sorusunun basit bir fiyat arayışından çok daha fazlası olduğunu ilk kez bir arkadaş sohbetinde fark etmiştim. Aracının çekildiği gün, paradan önce zihnini kurcalayan şey ‘süre’, ‘hak’, ‘işleyiş’ ve ‘adalet duygusu’ydu. O an anladım: Bu konu, rakamlarla olduğu kadar hikâyelerle de konuşulmalı. Gel, birlikte hem kökenlerine inelim, hem bugünün yansımalarını okuyalım, hem de yarının olası etkilerine bakıp biraz düşünelim.
Yediemin nedir, ücreti neye göre belirlenir?
Kısa cevap: “Yediemin”, devlet adına muhafaza edilen malın güvenilir emanetçisidir; ücret ise mevzuat ve yerel kararlarla belirlenir. İcra süreçlerinde depolanan mallar için temel çerçeveyi Adalet Bakanlığı’nın “Lisanslı Yediemin Depoları Yönetmeliği Ücret Tarifesi” çizer. 21 Aralık 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan tarife, 2025 dönemi için esas alınan tabanı ve hesap yöntemini açıklar. Bu tarife; muhafaza altındaki malların türüne, kapladığı hacme/ağırlığa ve süreye göre ücreti tanımlar. Ayrıca özel depo ve garajlarda saklanan mallar da bu kapsamda değerlendirilir. :contentReference[oaicite:0]{index=0}
“Peki, somut rakam?” – Araç çekme ve otopark tarafı
Günlük hayatta en çok merak edilen kalem, araç çekme ve yediemin otopark ücretleri. Bu kalemler, şehirlerin ulaşım kurulları (örneğin İBB UKOME) tarafından belirlenen yerel tarifelere göre güncellenir. 2025’te İstanbul’da araç çekme ücreti 1.800 TL’ye; otomobil için günlük otopark ücreti 200 TL’ye, motosiklet için 100 TL’ye yükseltildi. Mesafe bazlı ilave km ücreti de 70 TL oldu. Bu rakamlar, ilin kararlarına göre değişebilir; ama çerçeve yerelde alınan UKOME/Meclis kararlarıyla şekillenir. :contentReference[oaicite:1]{index=1}
Yediemin ücreti nasıl hesaplanır? (İcra dosyası–depo ekseni)
Araç dışındaki mallar (makine, elektronik eşya, ev eşyası, ticari stok vb.) icra dosyası kapsamında lisanslı depolara alınırsa; ücret, tarifenin belirlediği esaslara göre “muhafaza süresi × malın niteliği/yer kaplaması” mantığıyla hesaplanır. Tarife; dayanağını İcra ve İflas Kanunu’nun 88. maddesi ile Lisanslı Yediemin Depoları Yönetmeliği’nden alır ve yıllık olarak Resmî Gazete duyurularıyla güncellenir. Bu sayede hem alacaklının hakkı korunur, hem de borçlunun gereksiz yüksek maliyetlere maruz kalmaması hedeflenir. :contentReference[oaicite:2]{index=2}
Kökenler: Emanetin kültürel belleği, tarifenin kurumsal hafızası
“Yediemin” sözcüğünün etimolojisinde güven, adalet ve emanet kavramları iç içedir. Bugün elimizde tablolar, bendler ve maddeler var; dün ise ‘emanet ehline teslim edilir’ ilkesi vardı. Modern şehirlerde artan haciz, çekme, trafikten men veya ihtiyati tedbir gibi işlemler; bu kadim “emanet” fikrini teknik bir tarife dünyasına taşıdı. Fiyat dediğin, kâğıt üzerindeki bir sayı gibi görünse de, arkasında yığılmış bir organizasyon maliyeti var: 7/24 güvenlik, kamera, envanter, yangın ve hasar riski, metrekare, personel, sigorta… Tarife bu gerçek maliyetleri hukuki bir zemine oturtuyor. :contentReference[oaicite:3]{index=3}
Bugün: Rakam sadece rakam mı?
Bir aracı 3 gün içinde alırsın, 15. günde alırsın… Her ilave gün, toplam maliyeti değiştirir. Bu noktada “süre yönetimi” kritiktir. Örneğin 2025 İstanbul için düşünürsek, çekme bedeli + (günlük otopark × gün sayısı) + varsa ilave km ücreti formülü hızla büyüyebilir. Rakamlar şeffaf oldukça, vatandaş davranışı da değişir: Daha erken teslim alma, itiraz sürecini hızlandırma, toplanan maliyetleri öngörme… Rakamların belirginleşmesi, iletişimi de rasyonelleştirir. (Güncel İstanbul kararlarına ilişkin tipik artış oranları ve yeni tutarlar kamuoyuna açıklanmıştır.) :contentReference[oaicite:4]{index=4}
Yarın: Dijital takip, dinamik fiyatlama ve politika etkileri
Geleceğe bakınca üç eğilim beliriyor: (1) Dijital bildirim ve randevu: SMS/e-Devlet entegrasyonuyla “malın nerede, hangi durumda, ücretin ne kadar” soruları anlık görülebilir. (2) Dinamik kapasite yönetimi: Depolarda doluluk arttıkça risk/operasyon maliyeti de artar; bu da tarife revizyonlarını hızlandırabilir. (3) Politika hedefleri: Otopark/çekme-ücret politikaları, trafik disiplinini ve kamusal alan düzenini de etkiler. Rakamlar yalnızca gelir değil, davranışsal bir sinyaldir. Yanlış parkın toplumsal maliyeti, doğru fiyat sinyalleriyle azaltılabilir; ama aşırı bedel, “cezalandırıcı” algısı yaratıp adalet duygusunu zedeleyebilir. İşte bu nedenle merkezi tarife (icra–depo) ile yerel kararlar (çekme–otopark) arasında dengeli bir mimari önem kazanıyor. :contentReference[oaicite:5]{index=5}
Beklenmedik bağlantılar: Davranışsal iktisat, lojistik ve tasarım
Davranışsal iktisat bize “çerçeveleme”nin önemini anlatır: Aynı ücret, “erken alırsan şu kadar kazanırsın” diye anlatıldığında daha kabul edilebilirdir. Lojistik tarafında ise yediemin depoları, aslında görünmez bir “şehir arka ofisi”dir; kamusal düzenin sürekliliğini sağlayan sessiz bir ağ. Tasarım boyutunda, daha iyi planlanmış teslim/teslim alma deneyimleri (randevulu, yönlendirmeli, engelsiz erişim) itirazları azaltır, güveni artırır. Tüm bunlar, ücrete dair tartışmayı “insani” ve “veriye dayalı” kılar.
Pratik ipuçları: “Ne kadar öderim?” demeden önce
- Mevzuatı kontrol et: İcra kapsamında depolanan mallar için yürürlükteki ücret tarifesi Resmî Gazete’de ve Adalet Bakanlığı duyurularında yayımlanır. Rakam ve yöntem burada yazar. :contentReference[oaicite:6]{index=6}
- Yerel kararı öğren: Araç çekme ve otopark günlük ücretleri il/UKOME kararlarına göre farklılık gösterebilir. Güncel duyuruları incele. :contentReference[oaicite:7]{index=7}
- Süreyi kısalt: Geciken her gün toplam bedeli büyütür; mümkünse erken teslim al.
- Belgeleri hazırla: Teslim ve itiraz süreçlerinde evrak tamlığı zaman kazandırır.
Son söz: Rakamların ardındaki hissi hatırlamak
Yediemin ücreti; maliyeti, düzeni ve hakkaniyeti aynı terazide tartmaya çalışır. Fiyat listesinin soğukluğu içinde bile insan hikâyeleri var: İşe yetişmeye çalışan şoför, stoklarını bekleyen esnaf, projeye yetişmek zorunda olan girişimci… Rakamları bilmek, sürprizleri azaltır; ama asıl kazanç, bu sistemin neden var olduğunu anlamaktır: Kamusal düzeni korurken bireyin hakkını da gözetmek.
Şimdi söz sende: Kendi şehrinde uygulanan çekme/otopark ya da depo ücretleri sence adil mi? Rakamlar caydırıcı olmalı mı, yoksa daha çok bilgilendirici bir çerçeve mi sunmalı? Yorumlara bekliyorum; birlikte düşünelim.